Ci, którzy czytali „Dostatek” i „Pobojowisko„, wiedzą, że Nowofundlandczyk Michael Crummey jest nie tylko znakomitym pisarzem, ale również ambasadorem rodzinnych stron. Akcja najnowszej powieści Crummeya: „Sweetland”, jakże by inaczej, dzieje się na jednej z wysepek Nowej Fundlandii.
Załamanie przemysłu morskiego przez prowadzoną latami rabunkową gospodarkę, wymusza na stronie rządowej i mieszkańcach, zależnych od połowów ryb, podjęcie drastycznej decyzji. Kilkadziesiąt rodzin, zamieszkujących kamienistą Sweetland, wegetujących bez perspektyw na lepszą przyszłość, dostaje od rządu wyjątkowo kuszącą propozycję – 100 000 dolarów za opuszczenia wyspy na zawsze i osiedlenie się na stałym lądzie, pod warunkiem, że tę propozycję przyjmują bez wyjątku wszyscy mieszkańcy. Wyspiarze, z większym, lub mniejszym entuzjazmem podchodzą do tej kwestii, godząc się z nieuniknionym i powoli przygotowując się do nieuchronnej przeprowadzki. Tylko 69-letni Moses Sweetland, uparty starzec, hołdujący wiernym zasadom i bezgranicznemu przywiązaniu do rodzinnej wyspy, samotnie sprzeciwia się decyzji ogółu. Ani anonimowe listy z pogróżkami, ani coraz groźniejsze szykany, nie są w stanie zmienić jego decyzji. Dopiero trudna sytuacja i problemy zdrowotne jednego z członków jego rodziny, sprawiają, że Sweetland godzi się na przeprowadzkę. Jak się niebawem okaże, ta decyzja dla kilku osób okaże się brzemienna w skutki i wszystko potoczy się inaczej, niż niektórzy zakładali.
Historia Sweetland urzeka i wywołuje żal za utraconym miejscem na ziemi. W niezrównany, nostalgiczny sposób Crummey charakteryzuje malutką społeczność wyspy, ten przedziwny węzeł gordyjski, w jaki zasupłało się kilkadziesiąt rodzin na kamienistym skrawku ziemi gdzieś na Atlantyku. Po mistrzowsku pisarz charakteryzuje pojawiające się postaci, pozwala przysłuchiwać się rozmowom, poważnym i zabawnym dialogom, zaprasza do domów, odsłaniając najbardziej intymne szczegóły z ich życia. Bezsprzecznie, siłą Sweetland są jej mieszkańcy, nieprzyjazna, ale oswojona przez nich przyroda oraz zwykłe życie jakie wiodą od dziesiątków lat.
Powieść zadziwia fabułą, narracją i skondensowaniem tego, co najważniejsze. Kilkadziesiąt lat z życia naszego bohatera i mieszkańców Sweetland, wymaga uważnej lektury. Liczne retrospekcje i sporo wątków, tak niezbędnych, byśmy dobrze poznali mieszkańców, zachwyca pozornie nieśpieszna akcja. Mądra lekcja o życiowych wyborach, bezpowrotnie straconych szansach i niewykorzystanych okazjach. Bezbłędna wiwisekcja samotności i starości człowieka oraz przeogromnego smutku i żalu za odchodzącym światem.
Koniecznie.
Now the once…
//
Jane Doe z offu 